دوران های زمین شناسی
در این قسمت سعی شده است تا دوران های زمین شناسی به صورت مختصر و کاربردی برای دانش آموزان عزیر توضیح داده شود .
|
ائون |
دوران |
دوره |
سن(ملیون سال قبل) | |
|
کریپتوزوئیک |
پــــــــــــــرکامبرین |
از حدود 6/4 ملیارد سال قبل تا 570 ملیون سال پیش | ||
|
فانـــروزوئیک |
پالئوزوئیک |
کامبرین |
از حدود 570 ملیون سال قبل تا 505 ملیون سال پیش | |
|
اردوویسین |
از حدود 505 ملیون سال قبل تا 438 ملیون سال پیش | |||
|
سیلورین |
از حدود 438 ملیون سال قبل تا 408 ملیون سال پیش | |||
|
دونین |
از حدود 408 ملیون سال قبل تا 360 ملیون سال پیش | |||
|
کربونیفر |
می سی سی پین |
از حدود 360 ملیون سال قبل تا 320 ملیون سال پیش | ||
|
پنسیلوانین |
از حدود 320 ملیون سال قبل تا 286 ملیون سال پیش | |||
|
پرمین |
از حدود 286 ملیون سال قبل تا 245 ملیون سال پیش | |||
|
مزوزوئیک |
تریاس |
از حدود 245 ملیون سال قبل تا 208 ملیون سال پیش | ||
|
ژوراسیک |
از حدود 208 ملیون سال قبل تا 144 ملیون سال پیش | |||
|
تریاس |
از حدود 144 ملیون سال قبل تا 65 ملیون سال پیش | |||
|
سنوزوئیک |
پالئوسن |
از حدود 65 ملیون سال قبل تا 8/57 ملیون سال پیش | ||
|
ائوسن |
ازحدود 8/57 ملیون سال قبل تا6/36 ملیون سال پیش | |||
|
الیگوسن |
ازحدود 6/36 ملیون سال قبل تا7/23 ملیون سال پیش | |||
|
میوسن |
ازحدود 7/23 ملیون سال قبل تا3/5 ملیون سال پیش | |||
|
پلیوسن |
ازحدود 3/5 ملیون سال قبل تا 6/1 ملیون سال پیش | |||
|
عهد حاضر |
ازحدود 6/1 ملیون سال قبل تازمان حاضر | |||
1. دوران پرکامبرین :
دوران پرکامبرین با پیدایش زمین در حدود 6/4 میلیارد سال پیش شروع شده و در 570 ملیون سال پیش پایان یافته است.
فسیل مربوط به پرکامبرین بسیار نایاب است ؛ زیرا بیشتر جانوران این دوران فاقد قسمت های سخت مانند استخوان و صدف در بدن بوده اند و همچنین قدمت زیاد سنگ ها و و تحمل تغییرات فراوان و مکرر ، باعث از بین رفتن فسیل های آن زمان شده است .
پرکامبرین دوران پیدایش آغازیان و بی مهره های ساده است.
بسیاری از فسیل های متعلق به پر کامبرین که آثاری مربوط به کرم ها ، عروس های دریایی و جانداران تک سلولی هستند ، در استرالیا یافت شده اند.
از جمله فسیل های معدود پرکامبرین می توان به استروماتولیت (مشابه تشکیلات مرجانی ) اشاره کرد که محصول عمل باکتری ها و جلبک ها هستند.
2. پالئوزوییک (حیات قدیمی ) :
پالئوزوییک از 570 ملیون سال پیش شروع شده و تا 245 ملیون سال قبل ادامه داشته است.
اوایل این دوران بی مهره ها فراوانی زیادی داشته اند و با گذشت زمان و رسیدن به اواسط و اواخر این دوران گیاهان بی گل و نخستین مهره داران ظاهر شده اند.
در اوایل دوران پالئوزوییک بی مهره های فراوانی وجود داسته بودند از این رو به این دوران دوران بی مهرگان نیز گفته می شود. بیشتر این بی مهره ها در اواخر این دوران نسلشان از بین رفته است.
تریلوبیت ها مهم ترین بی مهرگان دوران پالئوزوییک هستند که بدنی متشکل از سر ، سینه و دم داشته بودند.تریلوبیت ها از لحاظ شکل و اندازه ، اقسام بسیار گوناگونی داشته اند ، به طوری که برخی از آن ها را حتی به عنوان سنگواره های راهنمای دوره های معینی در پالئوزوییک می شناسند.
در اواسط پالئوزوییک ، گروهی از بی مهره ها به نام بازوپایان فراوان شدند . بازوپایان از جهتی مانند نرم تنانند ؛ زیرا بدن آن ها را دو صدف بالایی و پایینی می پوشاند.
در اواسط این دوران نخستین مهره داران نیز ظاهر شدند. این جانوران از گروه ماهی ها هستند که به علت دارا بودن صفحات سخت استخوانی در سطح بدن ، به ماهی های زره دار نیز معروفند.
همچنین نخستین خزندگان نیز که جانوران کوچکی شبیه به دوزیستان بودند و باله های حرکتی ضعیفی داشتند که از آن ها برای خزیدن در روی زمین استفاده می کردند ، در این دوران ظاهر شدند.
در اوایل دروران پالئوزوییک زندگی محدود به دریا بود اما با رسیدن به اواسط این دوران زندگی در خشکی آغاز شد.
فسیل نخستین جانوران ساکن خشکی هم متعلق به موجوداتی عقرب مانند است.
همچنین از گیاهان آوند دار ( دارای ساقه و برگ ) مربوط به این دوران آثاری به دست آمده است.
3. مزوزوییک (حیات میانی ) :
دوران مزوزوییک از 245 ملیون سال قبل آغاز شده و 65 ملیون سال قبل پایان یافته بود
سنگ های فسیل دار مزوزوییک را در نقاط مختلفی می توان یافت و اطلاعات در مورد جانداران این دوران نسبت به دوران های قبلی زیادتر است.
در مزوزوییک ، شرایط آب و هوایی توسعه فراوان خزندگان را امکان پذیر کرد ، به طوری که این دوران به دوران خزندگان مشهور است .
در ابتدای مزوزوییک خزندگان بسیار فراوان و گوناگون شده بودند. جثه ی این خزندگان بین یک تا سی متر درازا داشته است. علاوه بر خزندگان ساکن خشکی ، خزندگانی در این هنگام وجود داشته بودند که می توانستند در هوا پرواز کنند.
همچنین خزندگان دریازی نیز در این دوران وجود داشته بودند و از این رو به این دوران دوران خزندگان گفته می شود.
خزندگان درشت جثه ی مزوزوییک را دایناسور(خزنده مخوف) می نامند.
در اواخر دوران مزوزوییک دایناسورها به طور اسرار آمیزی از میان رفتند.تاکنون دلایل زیادی در مورد انقراض دایناسور ها آورده شده است مثل عدم دسترسی کافی به غذا به دلیل بزرگی جثه ، شیوع بیماری و سرد شدن زمین و اثر گرد و غبار ناشی از برخورد شهاب سنگ های بزرگ به سطح زمین که این مورد از اعتبار بیشتری برخوردار است.
قدیمی ترین فسیل پرنده شناخته شده در مزوزوییک ، آرکئوپتریکس نام دارد که اگر آثار پر در اطراف آن یافت نمی شد ، مشکل می توانستند آن را جزء پرندگان محسوب بدارند.
آرکئوپتریکس فسیل بسیار مهمی است ، زیرا علاوه بر قدیمی بودن ، به سبب داشتن صفات از خزندگان (وجود سه انگشت در هر بال ، دندان های کوچک و تیز در هر آرواره و دم طویل استخوانی ) می توان از ان استنباط کرد که پرندگان از خزندگان مشتق شده اند. آرکئوپتریکس در عین حال قدرت پرواز چندانی نداشته است.
در دوران مزوزوییک ، بی مهره های ویژه ای ظاهر شدن و توسعه یافتند که نظایر آن ها در دوران های قبل و بعد مزووییک نمی یابیم. از جمله این بی مهره ها ، نرم تنانی از گروه سرپایان به نام آمونیت ها و بلمنیت ها بودند.
گیاهان نیز در دوران مزوزوییک فراوان و گوناگون شدند ، به طوری که علاوه بر گیاهان بی گل و نهان دانگان ، در اواخر این دوران گیاهان گل دار و درختان میوه و برگ ریز ظاهر شدند.
4. سنوزوییک (حیات جدید ) :
این دوران از 65 ملیون سال قبل آغاز شده است و همچنان ادامه دارد.
نخستین آثار مربوط به پستانداران در این دوران ظاهر شد و به همین جهت این دوران به دوران پستانداران معروف است .
اصولاً پستانداران به علت خون گرم بودن و پوشیده شدن بدن از مو و پشم قادر بودند که با تغییر شرایط محیط سازگار باشند و به همین علت توانسته اند در طول سال در نقاط سرد وگرم یک منطقه به فعالیت ادامه دهند.
علاوه بر پستانداران ، انواعی از آغازیان به نام نومولیت (از گروه روزن داران آغازیان) و خارتنان هم در سنوزوییک فراوان و گوناگون شدند.
در سنوزوییک بر تنوع گیاهان گل دار افزوده شد و انواع کنونی کمابیش پدیدار شدند.
در اواخر سنوزوییک ، آدمی پا به عرصه وجود نهاد و به برکت عقل و درایتی که داشت ، در اندک مدتی توانست بر این سیاره مسلط شود.


