معرفی ابزارهای آزمایشگاه شیمی-قسمت دوم
بشر: وسيلهاي استوانه اي شكل است كه در اندازههاي مختلف از جنس شيشه يا پلاستيك ساخته ميشود و در لبه آن شياري براي ريخته شدن آسانتر مايعات،تعبيه شده است. از بشر مدرج يا ساده براي برداشتن مايعات، حرارت دادن (بشر شيشهاي)، تهيه محلول، انتقال مواد، رسوبگيري و... استفاده ميشود. بشر را نيز بايد پس از استفاده بدقت شست و سپس كر داد. براي خشك كردن نيز از اتو يا چرخاندن شعله به دور آن ميتوان استفاده كرد. براي برداشتن و نگه داشتن بشر نيز از گيره مخصوص استفاده ميشود.به علت دقت كم در اندازه گيري و نيز دهانه گشاد، از آن به هيچ وجه براي حجم سنجي يا نگهداري مواد استفاده نميشود.
ارلن (ارلن ماير): ظرفي مخروطي شكل در اندازههاي مختلف ميباشد كه قسمت بالاي آن باريكتر و اندكي برگشته و قيفي شكل است به جهت اينكه از ريختن مايع به بيرون جلوگيري شود و هم مايع آسانتر به داخل آن ريخته شود. ارلن نيز گاهي پلاستيكي است ولي عمدتاً از شيشه است و ممكن است ساده يا مدّرج باشد. كاربرد ويژه ارلن در سنجشهاي حجمي (تيتراسيون) است. همچنين براي نگهداري و گرم كردن و يا برداشتن حجم معيـّن از مايعات بكار ميرود. از ارلن در تهيه گازها نيز ميتوان استفاده كرد.
لوله آزمايش: سادهترين و متداولترين ابزار آزمايشگاهي است كه در اندازههاي مختلف و از شيشه نشكن (پيركس) ساخته ميشود. لوله آزمايش به منظور بررسي واكنشهاي شيميايي و يا گرم كردن مواد شيميايي بكار برده ميشود. پس از شستن لوله آزمايش بايد آنرا با آب معمولي يا آب مقطر كر داد. (منظور از كردادن اين است كه كمي از محلول مورد نظررا در ظرف ريخته و با آن همه جاي ظرف را خيس ميكنيم و سپس آنرا دور ميريزيم) سپس سطح خارجي لوله را با دستمال و داخل آنرا با حرارت خشك كرد و در جا لوله قرار داد.
گيره لوله: ابزاري است چوبي يا فلزي كه براي نگهداشتن لوله آزمايش بويژه هنگام گرم كردن استفاده ميشود. گيره چوبي لوله را نميشكند و دست را نميسوزاند ولي خودش ممكن است بسوزد و بهتر است بالاي لوله را با آن بگيريم. گيره فلزي براي حرارت دادن زياد لوله نامناسب است. گيرههاي فلزي با دسته چوبي براي كار كردن مناسبترند.
لوله شوي (برس لوله): براي شست و شوي جدار داخلي ظرفهاي شيشهاي بويژه لوله آزمايش بكار ميرود. ابتدا مقداري مايع شوينده و آب داخل ظرف ميريزند و برس لوله را وارد ظرف ميكنند و آنرا در داخل لوله ميچرخانند. هرگز نبايد لوله شوي را در لوله بالا و پايين برد زيرا باعث شكستن ته لوله آزمايش ميشود.
جا لوله: لوله آزمايش را همواره بايد در جا لوله قرار داد و از گذاشتن و رها كردن آن بر روي ميز آزمايشگاه خودداري كرد لولهها را پس از شستن به جهت تميز ماندن و جلوگيري از آلوده شدن بطور وارونه در جا لوله قرار مي دهند.
شيشه ساعت: وسيلهاي شيشهاي است كه بعنوان ظرف توزين، ظرف انجام آزمايش و يا براي آماده كردن مخلوط ها براي انجام آزمايش به كار ميرود. از شيشه ساعت براي تبخير محلول ها به منظور ايجاد بلور (عمل تبلور) در گرماي ملايم (قرار دادن شيشه ساعت بالاي بخار آب جوش) نيز استفاده ميشود كه هر چه عمل تبخير كندتر باشد بلورهاي ماده آزاد شده درشتتر ميشوند. شيشه ساعت را نبايد بطور مستقيم حرارت داد زيرا فوراً ميشكند.
قاشقك احتراق: ظرف فلزي كوچكي است كه دسته فلزي بلندي دارد و معمولاً براي انتقال جسم ذوب شده بدرون يك ظرف مانند ارلن يا بالن (سوزاندن گوگرد در اكسيژن يا واكنش سديم مذاب با كلر) استفاده ميشود.
همزن شيشهاي: ميله شيشهاي تو پري است كه براي همزدن محلول ها و يكنواخت كردن آن ها بكار ميرود. اندازه همزن بايد متناسب با ظرف باشد. هنگام گرم كردن محلولها، همزدن ضمن سرعت بخشيدن به عمل تبخير، از پرتاب مواد به بيرون جلوگيري ميكند. (در محلول غليظ احتمال پرتاب ذرهها به بيرون بيشتر است) ميله همزن نبايد به جداره ظرف شيشهاي مانند بشر تماس پيدا كند زيرا سبب خراشيده شدن بشر شده و آن را از شفافيت مياندازد. علاوه بر آن ذرات بسيار ريز مواد جامد در محل خراشها باقي ميماند كه ممكن است با شستن هم خارج نشوند.
آبفشان(پیست):معمولاً در آن آب معمولي و براي كارهاي تخصصي و آزمايش هاي دقيق آب مقطر ميريزند، البته گاهي مواد شيميايي ديگري همچون الكل، اسيدهاي رقيق، آب اكسيژنه رقيق و... در آن ميريزند كه حتماً بايد بر روي آن برچسب زده و بلافاصله پس از مصرف شسته شود، زيرا ممكن است هر مايع بيرنگي آب مقطر فرض شود.
